فهرست مقالات برحسب موضوع برنامه ریزی شهری


    • دسترسی آزاد مقاله

      1 - تحلیل الگوهای فضایی ـ زمانی جرم سرقت در شهر سمنان
      اسماعیل نجفی کرامت اله زیاری علیرضا دربان آستانه
      امروزه یکی از مهم ترین معضلات در اکثر شهرهای جهان افزایش نرخ بزهکاری است. با گذشت زمان جرم شناسان متوجه شدند که مکان-های خاصی بر میزان وقوع جرم تأثیرگذار می باشند. به همین دلیل طی سال های اخیر پژوهش پیرامون رابطة متقابل محیط کالبدی شهرها با بزهکاری اهمیت زیادی یافته است چکیده کامل
      امروزه یکی از مهم ترین معضلات در اکثر شهرهای جهان افزایش نرخ بزهکاری است. با گذشت زمان جرم شناسان متوجه شدند که مکان-های خاصی بر میزان وقوع جرم تأثیرگذار می باشند. به همین دلیل طی سال های اخیر پژوهش پیرامون رابطة متقابل محیط کالبدی شهرها با بزهکاری اهمیت زیادی یافته است. یکی از مهم ترین انواع جرایم، مسئله سرقت است. سرقت به انواع متفاوت در سطح جامعه وجود دارد. در پژوهش حاضر از سامانه اطلاعات جغرافیایی و همچنین نرم افزارهای Excel و SPSS به‌منظور تحلیل های فضایی ـ مکانی و همچنین زمانی استفاده شده است. در این پژوهش جرایم ارتکابی مرتبط با سرقت از تاریخ 1/1/1394 تا 29/12/1394 در محدوده قانونی شهر سمنان به‌عنوان جامعه آماری مورد مطالعه قرار گرفته است. سپس با تهیه پایگاه داده ای جرایم سرقت و استفاده از آزمون-های آماری و گرافیکی اقدام به شناسایی و تحلیل فضایی کانون های جرم خیز شهر سمنان شد. روش تحقیق پژوهش، تحلیلی و توصیفی و داده ها و اطلاعات مورد نیاز پژوهش با دو روش کتابخانه ای و میدانی تهیه شده است. نتیجه پژوهش نشان داد مهم ترین کانون های جرم خیز شهری سمنان در محدوده خیابان امام (ره) از میدان امام تا چهاراه مازندران و همچنین بازار سمنان واقع شده است که جزء محدوده های پرازدحام و شلوغ شهر با کاربری غالباً تجاری که دارای ساختار کالبدی نامناسب می باشد، شکل گرفته است. از نظر زمانی نیز مشخص شد، بیشترین میزان سرقت در شهر سمنان در طی ماه ها و هفته‌های سال در طی ساعات اداری تمرکز یافته است و پیک زمانی وقوع سرقت در شهر سمنان ساعات نزدیک به ظهر بوده است. پرونده مقاله
    • دسترسی آزاد مقاله

      2 - بررسی و تحلیل فضایی شکاف دیجیتال و سطوح توسعه¬یافتگی (مطالعه موردی: استان خوزستان)
      سعید امان پور سارا   آموزگار مسلم عارفی
      امروزه ICT بعنوان یکی از مهمترین شاخص های توسعه یافتگی در نظر گرفته می شود و نقش اساسی در تحولات جوامع ایفا می کند. لذا تحلیل فضایی این شاخص برای درک تحولات جغرافیایی جوامع از ضروریات اساسی می باشد که باید به دقت بررسی گردد. هدف این مقاله که از لحاظ پژوهشی کاربردیست، ب چکیده کامل
      امروزه ICT بعنوان یکی از مهمترین شاخص های توسعه یافتگی در نظر گرفته می شود و نقش اساسی در تحولات جوامع ایفا می کند. لذا تحلیل فضایی این شاخص برای درک تحولات جغرافیایی جوامع از ضروریات اساسی می باشد که باید به دقت بررسی گردد. هدف این مقاله که از لحاظ پژوهشی کاربردیست، بررسی میزان بکارگیری شاخص‌های ICT در‌ سطح شهرستان‌های استان خوزستان با توجه به میزان برخورداریشان از شاخص‌های توسعه‌یافتگی می‌باشد. تکنیک گردآوری آمار و اطلاعات در این مقاله استفاده از روش‌های اسنادی و کتابخانه‌ای و مطالعۀ نشریات رسمی کشور است. جامعۀ آماری تحقیق، 24 شهرستان استان خوزستان و شاخص‌های مورد بررسی در این تحقیق 18 شاخص فناوری اطلاعات و همچنین 31 شاخص برای بررسی تعیین سطوح توسعه‌یافتگی آنها می‌باشد. در این تحقیق به دلیل نابرابری‌های توسعه در بین شهرستان های استان، ابتدا شهرستان‌ها براساس شاخص‌های توسعه‌یافتگی، به سه گروه برخوردار، نیمه برخوردار و محروم تقسیم‌ شدند. برای تعیین میزان شکاف دیجیتال بین شهرستان‌ها در هر گروه بر اساس میزان برخورداری از شاخص‌های ICT از تکنیک PROMTEHEE، استفاده شده و هرگروه خود به سه بخش برخوردار، نیمه برخوردار، و محروم تقسیم شده است. برای وزن‌دهی شاخص‌های مورد استفاده در سطح‌بندی از روش AHP استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که شهرستان‌های اهواز و هفتکل، به ترتیب دارای بالاترین و پایین‌ترین سطوح برخورداری از شاخص‌های توسعه‌یافتگی و شهرستان‌های ایذه، شادگان و اندیکا برخوردارترین شهرستان‌ها و آبادان، رامهرمز و باوی محروم‌ترینها از لحاظ شاخص‌های ICT دربین سایر شهرستان‌ها هستند. پرونده مقاله
    • دسترسی آزاد مقاله

      3 - تحلیل وضعیت زیست¬پذیری مجتمع¬های مسکونی انبوه(مورد پژوهی:محله بهار شهر اصفهان)
      فرزانه دهقانی گیشی داریوش مرادی چادگانی
      افزايش جمعیت در شهرها ، منجر به انبوه سازي مسكن شده است. امروزه فرسودگی مناطق متراکم و ساختمانهای بلند مرتبه از جمله واقعیتهای شهرهای بزرگ می باشند و به همراه خود مسائل، مشکلات و نیازهای خاصی را ایجاد کرده است چنین بافتهای روز به روز با کاهش شرایط زیست پذیری روبرو می ش چکیده کامل
      افزايش جمعیت در شهرها ، منجر به انبوه سازي مسكن شده است. امروزه فرسودگی مناطق متراکم و ساختمانهای بلند مرتبه از جمله واقعیتهای شهرهای بزرگ می باشند و به همراه خود مسائل، مشکلات و نیازهای خاصی را ایجاد کرده است چنین بافتهای روز به روز با کاهش شرایط زیست پذیری روبرو می شود ، چرا که به دلیل فرسودگی کالبدی، عدم برخورداری مناسب از تاسیسات، خدمات و زیرساختهای شهری آسیب پذیر بوده و از ارزش مکانی، محیطی و اقتصادی نازلی برخوردارمی شود. محله بهار که در جنوب شهر اصفهان واقع شده ، پس از گذشت 47 سال از ساخت آن، با افت شرایط زست پذیری روبرو گردیده است و این ساختمانهای قدیمی، نمای نامطلوبی را برای منطقه 6 شهر اصفهان ایجاد کرده است. هدف اصلی این پژوهش تحلیل وضعیت زیست پذیری مؤلفه های مسکونی، مؤسسات تولیدی-خدماتی و روفاه عمومی، ،وضعیت مجراهای انطباق یافته و ساختار تصمیم گیری می -باشد که برای ارزیابی وضعیت شاخص های ذکر شده پرسشنامه ای با حجم نمونه 135 نفر از ساکنان محله بهار تدوین گردیده و با استفاده از آمارتوصیفی و استنباطی و آزمون میانگین به کمک نرم افزار SPSS تحلیل شده است. براساس نتایج حاصل از پژوهش، ساختار فضائی-فعالیتی مسکونی و ساختار تصمیم گیری مهمترین زمینه-هایی در وضعیت نامناسب، و ساختمانهای فرسوده و کم دوام، عدم جذب سرمایه گذار در زمینه مسکن ، عدم مشارکت ساکنان با یکدیگر، توان اقتصادی پایین ساکنان، عدم اعتماد ساکنان به شهرداری، دشورا بودن دریافت پروانه ساخت و ساز در محله از مهمترین مؤلفه های آن می باشد. پرونده مقاله
    • دسترسی آزاد مقاله

      4 - بررسی عوامل موثر بر رقابت¬پذیری شهری در بافت¬های تاریخی مطالعه موردی: بافت تاریخی آمل
      سعید  گلزارطاهر فرزین  محمودی سیدمحمود میثاقی
      امروزه رقابت پذیری شهری چالش اصلی مدیران شهری در راستای دست یابی به جایگاهی شایسته برای شهرهاست. به همین منظور شناسایی مولفه های کلیدی ارتقای رقابت پذیری شهری یکی از عوامل اساسی در حفظ و توسعه شهرها به شمار می رود. این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال است که ابزارها چکیده کامل
      امروزه رقابت پذیری شهری چالش اصلی مدیران شهری در راستای دست یابی به جایگاهی شایسته برای شهرهاست. به همین منظور شناسایی مولفه های کلیدی ارتقای رقابت پذیری شهری یکی از عوامل اساسی در حفظ و توسعه شهرها به شمار می رود. این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال است که ابزارها و عوامل موثر بر رقابت پذیری شهری بصورت عام و بستری های رقابت پذیری شهری در بافت تاریخی شهر آمل به صورت خاص کدام است؟ برای پاسخ به این سوالات از دو روش میدانی و کتابخانه ای برای جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات بهره گرفته شده است و با روش توصیفی-تحلیلی نتایج پژوهش حاصل گردیده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد بافت تاریخی آمل در زمینه تعامل، فرهنگ، سنت های مردم محلی از عوامل انسانی موثر بر رقابت پذیری شهرها، دارای ظرفیت ها و پتانسیل های فراوانی برای توسعه گردشگری شهری است. همچنین در زمینه نوآوری، خلاقیت و استعدادهای محلی نیز بافت قدیم آمل دارای استعدادهایی نظیر برخورداری از صنایع فرهنگی و بومی برخورداری از موسیقی سنتی است که به ترتیب می تواند در جهت توسعه کارآفرینی شهری و برندینگ شهری مورد توجه قرار گیرد. به همین جهت بافت قدیم آمل بسترهای لازم موثر بر رقابت پذیری شهری را در سطح استان برخوردار است. پرونده مقاله
    • دسترسی آزاد مقاله

      5 - تحلیل و بررسی کیفیت زندگی شهری از نگاه پیچیدگی(مطالعه موردی : ناحیه 2 منطقه 13شهرداری تهران)
      کرامت اله زیاری حسین حاتمی نژاد حسین بهبودی مقدم
      کیفیت زندگی شهری مفهومی چند بعدی است و ابعاد مختلف اجتماعی،اقتصادی،سیاسی وکالبدی را در بر می گیرد.این تنوع در ابعاد، سبب می شود تا برنامه ریزی کیفیت زندگی تحت تاثیر بازیگران و عوامل مختلف قرار بگیرد و با ویژگی های پیچیدگی چون عدم قطعیت،رشد غیر خطی و قابلیت غیر قابل پیش چکیده کامل
      کیفیت زندگی شهری مفهومی چند بعدی است و ابعاد مختلف اجتماعی،اقتصادی،سیاسی وکالبدی را در بر می گیرد.این تنوع در ابعاد، سبب می شود تا برنامه ریزی کیفیت زندگی تحت تاثیر بازیگران و عوامل مختلف قرار بگیرد و با ویژگی های پیچیدگی چون عدم قطعیت،رشد غیر خطی و قابلیت غیر قابل پیش بینی متبلور شود. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، بررسی چگونگی کیفیت زندگی شهری در ناحیه ۲ شهرداری منطقه 13 تهران و تحلیل عوامل موثر بر آن از نگاه پیچیدگی است.شیوه جمع‌آوری اطلاعات مبتنی بر پرسشنامه و مصاحبه بوده است و برای تحلیل داده ها از فرایند تحلیل سلسله مراتبی و نرم‌افزار Expert Choice و روش مکتور (Mactor) استفاده شده است.نمونه آماری پژوهش شامل ۲۸۰ نفر از ساکنین و ۵۰ نفر از کارشناسان شهرداری منطقه ۱۳ و ناحیه ۲ آن است.در بررسی چگونگی کیفیت زندگی بر اساس نتایج تکنیک AHP مشخص شد که از نظر کیفیت ابعاد کالبدی- فضایی (عینی )، زیست ‌محیطی، اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی، محله نیرو هوایی و از نظر کیفیت ابعاد کالبدی- فضایی(ذهنی) محله پیروزی،مطلوب ترین محلات به حساب می آیند.اما در بررسی عوامل موثر بر کیفیت زندگی مشخص شد که تنوعی از بازیگران در سیاستهای تاثیرگذار بر کیفیت زندگی شهری تهران نقش دارند و مواضع متفاوتی از همگرایی،واگرایی و رقابت نسبت به سیاستهای کیفیت زندگی از خود نشان می دهند. چنین تنوعی در بازیگران و همگرایی،واگرایی و رقابت در موضع گیری آنها در قبال سیاستها، حکایت از تنوع و گوناگونی عناصر مداخله در برنامه ریزی شهری به ویژه کیفیت زندگی دارد.یعنی دوران انگاره شهر به عنوان ماشین با ابزار اجرایی مانند طرح های جامع و تفصیلی و مدلهای ایستا به پایان رسیده است و انگاره ای جدید به نام شهر به عنوان یک سیستم پیچیده را تداعی می کند. پرونده مقاله
    • دسترسی آزاد مقاله

      6 - نقش ساختار کالبدی مساجد معاصر در ارتقای سرمایه اجتماعی مطالعه موردی : مسجد جامع ولی عصر شهر تهران
      احسان  قربانی محمود تیموری
      سرمایه‌ی اجتماعی در بطن روابط اجتماعی شکل می‌یابد و ساخته می‌شود ، نهاد ِ مقدس مسجد نقش مؤثری را در انسجام و همبستگی بین افراد بازی می‌کند که در شکل‌گیری تعهد و تعاون بین افراد حاضر در مسجد اثرگذار است. مقاله‌ی حاضر باهدف شناسایی اثرگذاری شاخص‌های ارتقای سرمایه اجتماعی چکیده کامل
      سرمایه‌ی اجتماعی در بطن روابط اجتماعی شکل می‌یابد و ساخته می‌شود ، نهاد ِ مقدس مسجد نقش مؤثری را در انسجام و همبستگی بین افراد بازی می‌کند که در شکل‌گیری تعهد و تعاون بین افراد حاضر در مسجد اثرگذار است. مقاله‌ی حاضر باهدف شناسایی اثرگذاری شاخص‌های ارتقای سرمایه اجتماعی بر ساختار کالبدی مساجد معاصر مطالعه موردی : مسجد ولی‌عصر در دستور کار قرارگرفته است. این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی و روش آن، توصیفی-تحلیلی است. در این فرایند، متناسب با داده‌های موردنیاز پژوهش، از روش کتابخانه‌ای و منابع مرجع استفاده شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه عمومی از بین 375 نفر مورد پرسش قرار گرفت و پرسشنامه تخصصی و طیف لیکرت پنج گزینه‌ای(خیلی کم تا خیلی زیاد) بود. دسته اول شامل متخصصان و مدیران شهری است که به تعداد 50 نفر به‌صورت تصادفی ساده انتخاب‌شده‌اند. نتایج به‌دست‌آمده از تکنیک دیمتل شاخص‌های مانند حس تعلق به مسجد،(15.17) تعهد به سازمان‌های داوطلبانه،(14.94) مشارکت در امور مذهبی و جشن‌ها،(14.58)، وجود فضاهای دسته‌جمعی در مسجد،(14.58) ، در جایگاه‌های اول تا سوم واقع‌شده‌اند و عامل‌هایی که مثبت هستند بیانگر میزان اثرگذاری آن‌ها است. دراین‌بین، شاخص‌هایی مانند تصور از ارزش‌های مشترک ،دسترسی مناسب به امکانات و تسهیلات مسجد، وجود فضاهای دسته‌جمعی در مسجد، حس تعلق به مسجد، وجود مکان فراغت در مسجد، مشارکت در امور مذهبی و جشن‌ها در جایگاه‌های نخست واقع‌شده‌اند. پرونده مقاله