کرسنت و بحران روایت ملی؛ تحلیل حقوقی–رسانهای اعتماد در حکمرانی انرژی ایران
الموضوعات : رویه در حقوق تجارت
1 - گروه حقوق بین الملل، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: کرسنت, حکمرانی روایت, داوری بینالمللی انرژی, مشروعیت نهادی, شفافیت حقوقی,
ملخص المقالة :
این مقاله با رویکردی میانرشتهای در پی تبیین این گزاره است که پرونده کرسنت فراتر از یک اختلاف صرفاً حقوقی، به آزمونی برای سنجش کفایت ارتباطی و مشروعیت حکمرانی انرژی در ایران بدل شده است. بر پایه تحلیل اسنادی آرای داوری، گزارشهای بینالمللی (از جمله GAR و Fitch)، دادههای رسانهای داخلی (ایرنا، ایسنا، فارس) و شبکههای اجتماعی فارسی، نشان داده میشود که واگرایی میان روایت حقوقی و روایت رسانهای درباره کرسنت، به تولید ابهام معنایی، فرسایش اعتماد نهادی و افزایش ریسک سیاسی در بخش انرژی منجر شده است. یافتهها حاکی است که بخش بزرگی از بازنمایی رسانهای پرونده دارای خطاهای حقوقی است و افکار عمومی، در غیاب دسترسی به متن رأی، آن را عمدتاً «نماد فساد» تلقی میکند. همچنین، ترس از تکرار تجربه کرسنت در میان مدیران نفتی، به نوعی فلج اداری در امضای قراردادهای جدید انجامیده است. در بخش پایانی، مقاله با الهام از تجارب نروژ، مالزی و امارات، پیشنهاد ایجاد «نظام روایت ملی انرژی» (NREN)، ثبت عمومی دعاوی بینالمللی و تشکیل کمیته مشترک رسانه و حقوق انرژی را بهعنوان پیششرط گذار از حکمرانی واکنشی به حکمرانی ارتباطی مطرح میکند.
رحمانی، علی. (۱۴۰۳). اعتماد نهادی و بازنمایی رسانهای پروندههای دولتی در ایران. تهران: انتشارات پژوهش و برنامه.
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی. (۱۳۹۲). گزارش تحلیلی شماره ۱۲۸۳۸: قرارداد گازی کرسنت و پیامدهای حقوقی آن. تهران.
مرکز حقوق بینالملل ریاستجمهوری. (۱۳۹۸). تحلیل وضعیت دعاوی بینالمللی ایران در حوزه انرژی. تهران.
وزارت نفت ایران. (۱۴۰۴). بیانیه رسمی درباره روند داوری پرونده کرسنت. ایرنا، ۲۵ شهریور ۱۴۰۴.
Global Arbitration Review (GAR). (2024). Crescent Petroleum v. NIOC Case Update. London.
Entman, R. (2021). Framing Public Policy: Narrative Power and National Legitimacy. Oxford University Press.
Van Dijk, T. A. (2022). Discourse and Power in Public Narratives. Routledge.
Luhmann, N. (2000). Social Systems and Meaning Construction. Stanford University Press.
IEA. (2024). Global Energy Governance Outlook 2024. Paris.
UNCTAD. (2023). Energy Governance and Legal Risk in Developing Countries. Geneva.
Norway Energy Transparency Report. (2022). Annual Review of Legal Disputes and Public Trust. Oslo.
Malaysia Energy Commission. (2023). Annual Transparency Report. Kuala Lumpur.
Fitch Ratings. (2024). Political Risk Assessment: Iran Energy Sector. London.
References
Rahmani, A. (2024). Institutional Trust and Media Representation of Governmental Cases in Iran. Tehran: Research & Planning Publications.
Majlis Research Center. (2013). Analytical Report No. 12838: The Crescent Gas Contract and Its Legal Implications. Tehran.
Center for International Law, Office of the President of Iran. (2019). Analysis of Iran’s International Energy Disputes. Tehran.
Ministry of Petroleum of Iran. (2025). Official Statement on the Crescent Arbitration Proceedings. IRNA, 25 September 2025.
Global Arbitration Review (GAR). (2024). Crescent Petroleum v. NIOC – Case Update. London.
Entman, R. (2021). Framing Public Policy: Narrative Power and National Legitimacy. Oxford University Press.
Van Dijk, T. A. (2022). Discourse and Power in Public Narratives. Routledge.
Luhmann, N. (2000). Social Systems and Meaning Construction. Stanford University Press.
International Energy Agency (IEA). (2024). Global Energy Governance Outlook 2024. Paris.
United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD). (2023). Energy Governance and Legal Risk in Developing Countries. Geneva.
Norway Energy Transparency Report. (2022). Annual Review of Legal Disputes and Public Trust. Oslo.
Malaysia Energy Commission. (2023). Annual Transparency Report. Kuala Lumpur.
Fitch Ratings. (2024). Political Risk Assessment: Iran Energy Sector. London.