ﺑﺮرﺳﯽ فقهی حقوقی حق حبس نفقه زوجه در حقوق ایران
الموضوعات : حقوق خانواده
1 - کارشناس ارشد حقوق خصوصی، گروه حقوق، موسسه آموزش عالی احرار، رشت، ایران.
الکلمات المفتاحية: مهریه , نفقه , اعسار زوج , تمکین , نکاح , حق حبس ,
ملخص المقالة :
در این مقاله به روش تحلیلی - توصیفی به بررسی فقهی حقوقی حق حبس نفقه زوجه در ایران از دیدگاه فقه امامیه و حقوق ایران پرداخته شده است. به موجب ماده 1085 ق. م، زوجه می تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند، مشروط به اینکه مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود. اما اگر زوجه، قبل از اخذ مهر به اختیار خود به ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد قیام نمود، نمی تواند از حکم ماده 1085 استفاده کند. نظرات مختلفي درباره حق حبس زوجه در فقه اماميه بيان شده است. بدين مفهوم كه برخي اين حق را، حقي متقابل براي هر دو طرف دانسته اند و اجراي آن را طرفینی قلمداد کرده اند. برخي اين حق را نمي پذيرند و بر اين باورند كه زوجين داراي چنين حقي نمي باشند و هر كدام از زوجين موظف به انجام تكاليف و وظايف زناشويي خود در مقابل يكديگر هستند. هم چنین برخی بر این باورند که تسليم و تمكين زوجه، حقي بر اوست و تسليم مهر نيز حقي بر زوج است پس واجب است بر هر كدام كه حق را به صاحبش برساند و اگر يكي از آن دو در عمل به تكليف وجوبي خود امتناع نمايد، معصيت كرده است. ولي با عصيان او، حق ديگر ساقط نخواهد شد. با این حال به نظر می رسد که این مزیت فقط مختص زوجه است و نباید آن را به زوج اختصاص داد.
1. Holy Quran
2. Arad, A, (1962), Mehr: History and Nature of Its Rulings, First Edition, Mostafavi Publications, Tehran [In Persian]
3. Ayatollahi, Z., (2010), Women and Family, Volume 2, Public Relations Publications of the Cultural-Social Council [In Persian]
4. Araki, M. A., (1992), Explanation of the Al-Masayel, Publications of the Islamic Propaganda Office of the Qom Seminary, Qom. [In Persian]
5. Asadi, H. (2008), Family and its Rights, Astan Quds Razavi Publications, Mashhad. [In Persian]
6. Imam Khomeini, S.R.A., (1991), Explanation of the Issues, Islamic Publications affiliated with the Qom Seminary Teachers' Association, Qom. [In Persian]
7. Emami, A.; Safaei, H., (2021), Family Law, Tehran University Press, Tehran. [In Persian]
8. Jafari Langroodi, M.J. (2005), Legal Terminology, Ganj Danesh Library Publications, Tehran. [In Persian]
9. Jafari Langroodi, M.J., (2016), Family Law, Heydari Publishing House, Tehran. [In Persian]
10. Jalali, M., (2019), Family Law, Marriage and its Dissolution, Khorsandi Publications. [In Persian]
11. Haeri Shahbagh, S. A. (1997), Explanation of Civil Law, first edition, Ganj Danesh Library, Tehran. [In Persian]
12. Shaygan, S. A., (2021), Civil Law, first edition, Taha Publications, Tehran. [In Persian]
13. Shahbazi, A. (2007), Right of Retention in Marriage, First Edition, Ganj Danesh Publications, Tehran. [In Persian]
14. Shahidi, M. (2017), Principles of Contracts and Obligations, 7th edition, Majd Scientific and Cultural Association, Tehran. [In Persian]
15. Shirvi, A. (2018), Family Law, Marriage, Divorce and Children, 4th edition, Samt Publications, Tehran. [In Persian]
16. Safaei, S.H.; Emami, A. (2008), Family Law, 15th edition, Mizan Publishing House, Tehran. [In Persian]
17. Tabatabaei, S. M. H. (Allamah), (1994), Tafsir al-Mizan, translated by Seyyed Mohammad Baqer Hamedani, Volume 4, Qom Islamic Propaganda Office, Qom. [In Persian]
18. Ghanbari, M. R., (1983), Collection of Legal Articles, Ganj Danesh, Tehran. [In Persian]
19. Katouzian, N., (2021), Civil Law, Exchange Transaction, Joint Publications, Tehran. [In Persian]
20. Katouzian, N., (2021), Family Civil Rights, Volume 1, Joint Publications, Tehran. [In Persian]
21. Katouzian, N. (2021), Introduction to Law in the Iranian Legal System, Sahami Publications, Tehran. [In Persian]
22. Mohaqeq Damad, S. M., (2014), Jurisprudential Study of Family Law, Marriage, etc., Islamic Sciences Publications. [In Persian]
23. Mohaqeq Damad, S. M., (2016), Jurisprudence Rules, Civil Section, 15th Edition, Islamic Advertising Publications, Tehran. [In Persian]
24. Makarem Shirazi, N., (2015), New Inquiries, Volume 1, Imam Ali (AS) School Publications, Qom. [In Persian]
25. Hedayatnia, F. (2007), Wife's Financial Rights, Public Relations of the Women's Cultural-Social Council, Tehran. [In Persian]
26. Ibn Baraj Trabelsi, (1988), Mahzab, Islamic Publications affiliated with the Qom Seminary Teachers' Association, Qom. [In Persian]
27. Ibn Saeed Hilli, (1800), Al-Jami' al-Shara'i', first edition, Sayyid al-Shuhada'a Institute, Qom. [In Persian]
28. Araki, M. A., (1983), Treatise on the Maintenance of the Wife, first edition, Dar Rah Haqq Institute, Qom. [In Persian]