تحلیل بوطیقای تصویر در نگاه سوررئالیستی «نیما یوشیج»
الموضوعات : پژوهشهای ادبیات معاصر ایران
1 - دانشآموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ایلام، ایران
الکلمات المفتاحية: سوررئالیسم, نیما یوشیج, مجموعه اشعار, جریان حاشیهای و تصاویر.,
ملخص المقالة :
نیما یوشیج، پدر شعر نو فارسی، نخستین کسی است که در شعر معاصر به سوررئالیسم، نیمنگاهی داشته است و مؤلفههای سوررئالیسم در برخی از اشعار و تصاویر شعری او قابل ردیابی است. هرچند سوررئالیسم در شعر نیما، جریانی حاشیهای به شمار میرود، پژوهش حاضر با بررسی مجموعه اشعار نیما به این نتیجه رسیده است که او از نخستین شعرهایش (افسانه و ای شب) تا واپسین آثارش (شب است و ریرا) همواره به این مکتب و جریان فکری، متمایل بوده است و برخلاف رمانتیسم و سمبولیسم که در مقاطع خاصی در شعر او بروز و ظهور یافتهاند، حضور مؤلفههای سورئالیسم و تصاویر سوررئالیستی در شعر نیما، حضوری مداوم است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است و در پی پاسخگویی به این سؤالات است که آیا نیما به سوررئالیسم گرایش داشته است یا خیر و سوررئالیسم در شعر او، جریانی اصلی بوده است یا جریانی فرعی و حاشیهای. این پژوهش به دستهبندی تصاویر سوررئالیستی نیما در ده گروه پرداخته است که صحت ادعای گرایش نیما یوشیج به سوررئالیسم را اثبات مینماید.
آرینپور، یحیی (1374) از صبا تا نیما، جلد سوم، تهران، زوّار.
آلبویه لنگرودی، عبدالعلی (1386) «از یوش تا جیکور، بررسی دو شعر افسانه از نیما یوشیج و فیالسوق القدیم از بدر شاکر السیاب»، ادبیات تطبیقی، سال اول، شمارۀ 2، صص 16-1.
احمدی، محمد و تقی پورنامداریان (1396) «درآمدی بر مهمترین معانی اصطلاح رتوریک»، فصلنامۀ مطالعات زبان و ترجمه (دانشکدۀ ادبیات علوم انسانی)، شمارۀ اول، صص 27-52.
اخوان ثالث، مهدی (1396) بدعتها و بدایع نیما یوشیج، چاپ هفتم، تهران، زمستان.
باباچاهی، علی (1377) گزارههای منفرد: بررسی انتقادی شعر امروز ایران، جلد یک، تهران، نارنج.
بهرام پورعمران، احمدرضا (1397) در تمام طول شب، بررسی آرای ادبی نیما یوشیج، چاپ دوم، تهران، مروارید.
براهنی، رضا (1344) طلا در مس (در شعر و شاعری)، تهران، چاپخانة چهر.
پورحمدالله، محمد (1398) «اثرپذیری نیما از ترجمههای آثار ادبی غرب»، پژوهشنامۀ جریانشناسی شعر و داستان ادبیات معاصر ایران، سال یکم، شمارۀ 2، صص 66-49.
حقوقی، محمد (1394) شعر نو از آغاز تا امروز، جلد اول، تهران، ثالث.
حمیدیان، سعید (1381) داستان دگردیسی(روند دگرگونی شعر نیما یوشیج)، تهران، نیلوفر.
جورکش، شاپور (1390) بوطیقای شعر نو، چاپ سوم، تهران، ققنوس.
رؤیایی، طلایه (1398) «بوطیقای تصاویر و اشیا در گفتمان سوررئالیستی»، پژوهش ادبیات معاصر جهان، شمارۀ 58، صص 103-122.
رؤیایی، یدالله (1394) بر سکوی سرخ، چاپ سوم، تهران، نگاه.
سیدحسینی، رضا (1387) مکتبهای ادبی، جلد 1، چاپ پانزدهم، تهران، نگاه.
شفیعیکدکنی، محمدرضا (1390)، با چراغ و آینه، چاپ هفتم، تهران، سخن.
غیبی حاجیور، نجات و دیگران (1397) «خوانش سوررئالیستی مجموعۀ افسانه اثر نیما یوشیج و مجموعۀ اذا کنت نائماً فی مرکب نوح اثر سرکون بولص»، کاوشنامۀ ادبیات تطبیقی، دورۀ دوازدهم، شمارۀ 4، 105-85.
فتوحی، محمود (1385) بلاغتِ تصویر، تهران، سخن.
لنگرودی، شمس (1377) تاریخ تحلیلی شعر نو، جلد اول، تهران، مرکز.
ناس، جان بی (1370) تاریخ جامع ادیان، ترجمۀ علی¬اصغر حکمت، تهران، آموزش انقلاب اسلامی.
یوشیج، نیما (1393) نامهها، تهران، نگاه.
--------- (1394) دربارۀ هنر و شعر و شاعری، تهران، نگاه.
--------- (1397) مجموعه کامل اشعار، تهران، نگاه.
Aragon, Louise (1967) Forgetfulness or Blanche, Paris, Gallimard.